تعیین میزان شکست سه رقم برنج در سیستم های تبدیل سایشی و مالشی در رطوبت های مختلف

یکی از روش­­­­­­­های نیل به خودکفایی در تولید محصولات کشاورزی نظیر برنج، کاهش ضایعات آنهاست. عوامل زیادی در ایجاد ضایعات کمی و کیفی برنج نقش دارند که از آن جمله می­توان روش تبدیل شلتوک به برنج سفید و میزان رطوبت زمان تبدیل را نام برد.  هدف از این تحقیق، مقایسة عملکرد سفیدکن­های سایشی و تیغه­ای (مالشی) از نظر درصد شکستگی و درجة سفیدشدگی ارقام مختلف برنج بود.  همچنین رطوبت مناسب تبدیل این ارقام در هر یک از سیستم­های یاد شده به دست آمد.  به این منظور آزمایشی فاکتوریل بر پایة بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد که در آن از سه رقم شلتوک سرخه، سازندگی و طارم در چهار سطح رطوبت 8 ،10، 12 و 14درصد (بر پایه تر)، خشک و در دو سیستم تیغه­ای و سایشی مدرن به برنج سفید تبدیل شد.  در هر تیمار، درصد شکستگی برنج و درجۀ سفید شدگی و نیز ظرفیت کاری و میزان توان مصرفی هر سیستم اندازه­گیری شد.  نتایج نشان داد اثر ساده رقم، نوع سفیدکن، و رطوبت تبدیل همچنین و اثر متقابل آنها در سطح آماری یک درصد بر درصد شکستگی و درجۀ سفید شدگی معنی­دار است.  بر این اساس، رقم سرخه کمترین و طارم بیشترین میزان شکستگی برنج را دارا بود.  همچنین میانگین شکستگی و سفیدشدگی در سفیدکن سایشی به صورت معنی­دار کمتر از نوع تیغه­ای بود.  رطوبت 14 درصد بیشترین شکستگی و کمترین سفید شدگی برنج را داشت.  بررسی اثر متقابل رقم و رطوبت در دو سیستم سایشی و تیغه­ای بر میزان شکستگی و سفیدشدگی برنج نشان داد که مناسب­ترین رطوبت تبدیل در سیستم سایشی برای ارقام سرخه، سازندگی و طارم به ترتیب 10، 12 و 10 درصد و در سیستم تیغه­ای به ترتیب 10، 12 و 12درصد و ظرفیت کاری و میزان توان مصرفی در سیستم سایشی به ترتیب 7/1 و 43/3 برابر سیستم تیغه­ای است.